Piotrkowczykowie

Celem niniejszej książki jest nakreślenie obrazu wielopokoleniowej drukarni w dawnym Krakowie, najstarszym i przez wiele dziesięcioleci najważniejszym centrum wydawniczym w Rzeczypospolitej. Głównym tematem są uwarunkowania działalności drukarskiej trzech pokoleń Piotrkowczyków, repertuar wydawniczy oraz zasób typograficzny ich oficyny. Powiązania warsztatu z potrydenckim katolicyzmem stanowią ważny kontekst rozważań, drukarnię Piotrkowczyków trzeba bowiem uznać za wręcz modelową oficynę drukarską czasów potrydenckich – jej dzieje, zwłaszcza w pierwszym półwieczu działalności, są wymownym potwierdzeniem, że reforma katolicyzmu okazała się ożywczym impulsem, który przyczynił się nie tylko do wzmożonej aktywności drukarzy krakowskich, ale też do rozprzestrzenienia druku w całej Rzeczypospolitej.

Piotrkowczykowie to refleksja nie tyle nad drukiem i jego oddziaływaniem, ile nad drukarstwem i jego produktami w ściśle określonych okolicznościach społeczno-ekonomicznych. Rozważania prowadzone z takiej perspektywy nie wykluczają namysłu nad społeczną funkcją druku, jego udziałem w formowaniu się oraz upowszechnianiu prądów intelektualnych i kulturowych. Stanowią raczej ich niezbędny fundament. Szczegółowe analizy repertuaru wydawniczego dostarczają bowiem informacji nie tylko o samym warsztacie i strategii biznesowej jego właścicieli, ale także o potrzebach określonych środowisk i twórców w zakresie publikowania książek i innych materiałów. Pokazują też ich możliwości i ambicje w kształtowaniu kultury. Analiza wyposażenia drukarni oraz typografii druków pozwala natomiast mówić o kształtowaniu się konwencji wydawniczych, wskazywać rozwiązania typowe i wyjątkowe, a przez to lepiej zrozumieć, co użytkownikom dawnych druków mogła komunikować ich forma. Niniejsza książka powinna przyczynić się do pełniejszego zrozumienia uwarunkowań towarzyszących upowszechnianiu piśmiennictwa w Rzeczypospolitej końca XVI i XVII wieku, kładąc kres tezom o upadku czarnej sztuki w tym czasie.