Miasto i państwo na przestrzeni dziejów. Studium historyczno-prawne. Księga Jubileuszowa z okazji czterdziestopięciolecia pracy

Przygotowując Księgę upamiętniającą Jubileusz 45-lecia pracy naukowej oraz zbliżające się 70. urodziny Pana Profesora Tadeusza Maciejewskiego, podjęto starania, aby także tematycznie pozostawała mu ona najbliższa. Prowadząc studia historyczno-prawne, Pan Profesor koncentrował swoją uwagę na dwóch głównych sferach i obszarach badań. Naturalną koleją rzeczy Księga Jubileuszowa dzieli się więc na dwie części. Perspektywie lokalnej (tytułowemu miastu) towarzyszy perspektywa centralna ogniskująca się przede wszystkim na poziomie badań nad prawem i ustrojem (ogólno)państwowym.

W pierwszej części Autorzy podjęli starania, aby nawiązać do badań historyczno-prawnych prowadzonych przez Pana Profesora nad organizacją stosunków miejskich za pomocą instrumentów prawnych. Trzeba zaznaczyć, że swoją uwagę naukową Pan Profesor kierował przede wszystkim w stronę Gdańska.

Część druga Księgi grupuje teksty o dziejach ustroju i prawa państwa, nawiązując do pewnego zwrotu w badaniach, jaki dokonał się wraz z ukończeniem przez Pana Profesora prac nad rozprawą habilitacyjną oraz książką profesorską. Nawiązując do tych zainteresowań, w części drugiej Księgi Jubileuszowej, Autorzy skoncentrowali swoją uwagę na perspektywie centralnej. W jej obrębie, co zrozumiałe, dominują teksty z zakresu szeroko rozumianej sfery badań nad problematyką ustrojowo-konstytucyjną.

W zamyśle układ publikacji odzwierciedla więc drogę naukową, którą podążał Pan Profesor, choć tematyka artykułów jest bardzo różnorodna, a teksty różnią się także między sobą formą literackiego wyrazu. Nie brakuje zarówno wnikliwych szczegółowych studiów, prezentacji nowych nieznanych materiałów źródłowych i faktów, czasem niszowych i hermetycznych, jak i barwnych eseistycznych omówień, umiejętnie łączących funkcje popularyzatorskie z naukowymi. Niezależnie od tej różnorodności w formie literackiego przekazu i tematyce obranej za przedmiot badań, Autorów Księgi łączy jednak fakt, iż w swych pracach starali się rygorystycznie zachować kanon sztuki naukowej i rzetelność rzemiosła naukowego – tym samym wyeksponować wszystkie te cechy, które stanowią i stanowiły znak rozpoznawczy Pana Profesora od samego początku – od momentu, w którym na nią wkroczył w 1975 r. po ukończeniu studiów i rozpoczęciu pracy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego – uczelni, z którą związał całe swoje życie.