Zasiedzenie nieruchomości przez Skarb Państwa

Celem publikacji jest kompleksowe ukazanie: modelu zasiedzenia nieruchomości w prawie polskim wraz z postulatami de lege ferenda, specyfiki zasiedzenia przez Skarb Państwa, a także aksjologicznych zastrzeżeń związanych z poruszaną tematyką, która jest aktualna i praktycznie doniosła.

Publikacja zawiera omówienie takich zagadnień jak:

• ogólne kwestie związane z istotą zasiedzenia, przesłankami koniecznymi dla jego zaistnienia, pojęciem Skarbu Państwa, podstawami aksjologicznymi analizowanej instytucji, a także kwestiami historycznymi i porównawczymi; dokonano przy tym krytycznej analizy wielu dotychczasowych poglądów wskazując na konieczność ich rewizji;
• przesłanki zasiedzenia – istnienie nieruchomości (przedmiotu zasiedzenia), brak wyłączenia dopuszczalności zasiedzenia nieruchomości przez dany podmiot, posiadanie samoistne nieruchomości, upływ wskazanego terminu a także wpływ dobrej wiary i wpisu posiadacza do księgi wieczystej (w pewnych przypadkach) dla nabycia nieruchomości przez zasiedzenie;
• przedmiot zasiedzenia – w tym dwa rozumienia tego pojęcia: prawo podmiotowe oraz obiekt (rzecz); analiza przedmiotów zasiedzenia, zarówno w pierwszym znaczeniu, tj. własności państwowej, jak i w znaczeniu drugim: nieruchomości gruntowe, budynkowe oraz lokalowe;
• ograniczenia i wyłączenia zasiedzenia przez Skarb Państwa – zwrócono uwagę na nieprecyzyjność tezy o niedopuszczalności zasiedzenia rzeczy wyłączonych z obrotu; dokonano klasyfikacji i egzemplifikacji ograniczeń obrotu polegających na: ustawowym zastrzeżeniu własności nieruchomości, ustawowym wyłączeniu dopuszczalności zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa, pozostałych ograniczeniach w nabyciu nieruchomości wpływających na dopuszczalność ich zasiedzenia przez Skarb Państwa;
• samoistne posiadanie nieruchomości przez Skarb Państwa – w tym zakresie omówiono pojęcie posiadania oraz przedstawiono dyskusję na temat niedopuszczalności posiadania przez Skarb Państwa; podmiotowe aspekty wykonywania posiadania przez Skarb Państwa w tym przy udziale innych osób prawnych; przedmiotowe aspekty posiadania przez Skarb Państwa, a także przypadki objęcia nieruchomości w bezprawne posiadanie samoistne przez Skarb Państwa;
• termin zasiedzenia – jego zawieszenie, przerwa biegu, wstrzymanie zakończenia z przyczyn przedmiotowych, a także formuła accessio temporis istotna w kontekście upływu terminu niezbędnego dla zasiedzenia;
• następstwa zasiedzenia przez Skarb Państwa – wskazano na wpływ zasiedzenia na dotychczas istniejące prawa, deliktową odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa, powołanie się na zasiedzenie przez Skarb Państwa.

Poruszana w publikacji problematyka wymaga uwzględnienia różnych dziedzin prawa, takich jak: prawo cywilne, administracyjne, konstytucyjne oraz prawo postępowania cywilnego. W celu analizy zagadnień wykorzystano metodę dogmatyczną, stosując technikę argumentacji i analizy prawniczej, a także powołując orzecznictwo Sądu Najwyższego. Ponadto, zastosowanie znalazła metoda historycznoprawna, która pozwala w odpowiedni sposób przedstawić wyniki badań oraz uchwycić ich znaczenie dla praktyki stosowania prawa. Poruszono również zagadnienia intertemporalne dotyczące przesłanek zasiedzenia nieruchomości, co umożliwiło wskazanie problemów dotychczas nieporuszanych w literaturze przedmiotu.

Książka adresowana jest przede wszystkim do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych oraz sędziów, a także pracowników organów administracji publicznej zajmujących się w codziennej pracy gospodarką nieruchomościami; ponadto adresowana jest do aplikantów zawodów prawniczych oraz studentów pragnących pogłębić swoją wiedzę z zakresu prawa rzeczowego.