Prawo Unii Europejskiej. Języki, struktury, działanie w praktyce

Książka przedstawia, na przykładzie szeroko poprowadzonej analizy prawa Unii Europejskiej, zagadnienie stosowania prawa traktowanego jako szczególny system komunikacyjny. Do tego celu zastosowano w niej system pojęć i koncepcji z zakresu szeroko rozumianej semiotyki prawa.

Analiza prawa Unii Europejskiej w tej mierze jest o tyle szczególna, że jest ono wyrażone w 24 różnych językach autentycznych. Te – w ujęciu prawodawcy unijnego – tworzą jednolity system komunikacji, co ma znaczenie także wtedy, gdy prawo unijne jest stosowane w praktyce – owa wielojęzyczność tego prawa ma przecież duże znaczenie dla interpretacji tekstu prawnego każdego aktu normatywnego wydawanego przez instytucje, organy i agencje UE.

Głównym celem monografii jest opis mechanizmów stosowania prawa unijnego za pomocą narzędzi semiotyki, a więc pokazanie, jak ono działa w warstwie słownictwa, składni oraz w odniesieniu do zapewnienia mu pożądanej skuteczności w krajowej przestrzeni prawnej, np. przez sądy oraz organy administracji.

Książka jest podzielona na dwie obszerne części. Pierwsza dotyczy teorii ogólnej, w tym wprowadzenia do semiotyki systemu prawnego Unii Europejskiej. Omówione w tej części zagadnienia to:

• podstawowe pojęcia semiotyki prawa – w tym m.in. przedstawienie języka jako pierwotnego tworzywa prawa i określenie parametrów jego zrozumiałości, istoty i funkcji ram interpretacji w zastosowaniach prawniczych oraz modelowania w polityce prawa, a także uczenia się prawa jako elementu edukacji;
• jedność i jednolitość prawa jako kluczowa kategoria ładu legislacyjnego;
• mechanizmy tworzenia prawa Unii Europejskiej – obejmujące ramy instytucjonalne procesu legislacyjnego w UE, funkcje poszczególnych organów UE, procedury tworzenia prawa;
• wielojęzyczność Unii Europejskiej – m.in. podstawy prawne różnorodności językowej w UE, wielojęzyczność UE w mikroskali i metaskali, podział języków według ich statusu oraz reżim językowy UE i języki autentyczne UE;
• strukturalne cechy systemu prawnego Unii Europejskiej – w tym kwestie dotyczące nadrzędności prawa unijnego, szczególnych zasad interpretacji prawa unijnego, ogólnych zasad prawa unijnego i ich miejsca w systemie jego źródeł, uprawnień parlamentów krajowych w procesie tworzenia prawa UE oraz kwestie dotyczące spójności interpretacyjnej;
• wielojęzyczność prawa Unii Europejskiej a roszczenie jednolitości prawa, w zakresie którego omówiono m.in. proces tworzenia prawa UE w jego wielojęzykowej reprodukcji, zagadnienie ekwiwalencji i kontekstu w tej reprodukcji, kwestię jednolitość znaczenia językowego i idiomatyczność języka, procesu i zakresu językowej reprodukcji poszczególnych wersji językowych; kwestię kompozycjonalności języka i kontekstualizacji w wykładni tekstów prawa UE, multiplikację językową tekstów prawa UE w procesie jego stosowania, niespójność i niejednolitość językowa prawa UE, zróżnicowanie proceduralne wykonania prawa unijnego, konwergencyjną rolę oceny skutków regulacji.

Książka zawiera liczne wykresy i rysunki w sposób obrazowy przedstawiające trudne zagadnienia związane z teorią języka, teorią komunikacji, wzajemnym oddziaływaniem na siebie polityki i prawa, a także kwestie związane z odkodowywaniem normy prawnej w skomplikowanych sytuacjach zróżnicowania językowego Unii Europejskiej.

Publikacja stanowi cenną pomoc dla prawników-praktyków, którzy w swojej pracy zawodowej często mierzą się z komplikacjami związanymi z różnym znaczeniem autentycznych wersji językowych aktów prawnych UE, a także dla tłumaczy języków urzędowych UE oraz tłumaczy przysięgłych.