Prawo procesowe administracyjne. System Prawa Administracyjnego. Tom 9

Tom 9 Systemu Prawa Administracyjnego zawiera szczegółowe omówienie przepisów prawa procesowego administracyjnego. Autorzy, rozpoczynając od zagadnień ogólnych związanych z prawem procesowym administracyjnym, poprzez kwestie doktrynalne, przechodzą do omówienia szczególnie istotnej, z praktycznego punktu widzenia, problematyki. Omówione kwestie dotyczą m.in.:

• zagadnień ogólnych służących przede wszystkim ochronie praw jednostki oraz ochronie praworządności, takich jak: prawo jednostki do bezstronnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, instytucja obiektywnego rozpoznania sprawy, związana z systemem dowodów, zasad ich przeprowadzania, zasad swobodnej oceny dowodów;
• systemu i standardów współczesnej regulacji prawa procesowego administracyjnego, takich jak m.in.: prawo do dobrej administracji, sprawiedliwości proceduralnej, prawa do sądu, prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie;
• prawa do procesu w nawiązaniu do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
• aspektów podmiotowych prawa procesowego (dotyczy m.in. zagadnień takich jak: organy prowadzące postępowanie administracyjne, właściwości organów administracji publicznej, sporów kompetencyjnych o właściwość, współdziałania i współkompetencji organów oraz instytucji wyłączenia, a także kwestii związanych z koncepcją strony postępowania administracyjnego, zdolności do czynności prawnej, pozycji strony w postępowaniu);
• aspektów przedmiotowych regulacji prawa procesowego administracyjnego (rodzaje spraw administracyjnych i ich charakter prawny, granice rozporządzalności sprawą administracyjną przez organ administracji publicznej i przez stronę);
• postępowania zwykłego (szczegółowe omówienie dotyczy przedmiotu postępowania zwykłego, reguł wszczęcia postępowania, zasad: oficjalności, skargowości, rozstrzygnięcia w postępowaniu zwykłym, decyzji, jej rodzajów, ugody, postanowienia, wykonywania rozstrzygnięć i granic ochrony praw nabytych na ich podstawie, rektyfikacji rozstrzygnięć);
• weryfikacji decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym (tu omówione zostały m.in.: rodzaje sankcji stosowanych wobec wadliwej decyzji administracyjnej, zakres przedmiotowy stosowanych sankcji, zagadnienie decyzji nieistniejących, granice nadzoru i granice odwołalności, zaskarżalność, nadzór, odwołalność);
• weryfikacja rozstrzygnięć w toku instancji (prawo zaskarżalności w toku instancji, prawo odwołania, prawo zażalenia, moc prawa zaskarżalności w toku instancji, aspekty podmiotowe i przedmiotowe prawa zaskarżalności, wymagania formalne zaskarżalności w toku instancji, stadia postępowania odwoławczego, zasady rządzące postępowaniem rozpoznawczym, zasady, zakres i rodzaje rozstrzygnięć sprawy w postępowaniu odwoławczym, decyzja kasacyjna typowa, ponowne rozpatrzenie sprawy w zaskarżalności w toku instancji, odwołanie, postępowanie zażaleniowe);
• nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego (m.in. weryfikacja decyzji administracyjnej i postanowienia na drodze postępowania sądowoadministracyjnego, nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego a przeniesienie sprawy na drogę postępowania przed sądami powszechnymi, postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego, postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, w sprawie uchylenia, zmiany decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadą niekwalifikowaną);
• granic ochrony praw nabytych w prawie procesowym administracyjnym w kontekście kontroli decyzji administracyjnych (kontrola wykonania decyzji a weryfikacja decyzji w trybach nadzwyczajnych, wygaśnięcie mocy prawnej decyzji, uchylenie decyzji);
• kwestii prawomocności decyzji administracyjnej (prawomocność decyzji, moc wiążąca decyzji administracyjnych ostatecznych i prawomocnych).

Najobszerniejszy rozdział publikacji porusza kwestię postępowania egzekucyjnego w administracji. Autorzy szczegółowo opisali w nim:

• zagadnienie administracyjnoprawnych metod zapewnienia wykonania obowiązków, w tym pojęcie przymusu administracyjnego;
• zakres odpowiedniego zastosowania przepisów KPA w postępowaniu egzekucyjnym;
• wszczęcie, tok oraz koszty postępowania egzekucyjnego;
• podmioty i uczestników postępowania egzekucyjnego;
• środki egzekucji administracyjnej;
• system środków prawnych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, w tym: zażalenie, wniosek o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego, a także skarga na czynności egzekucyjne, na przewlekłość postępowania, oraz na bezczynność wierzyciela.

Czwarte wydanie Tomu 9. uwzględnia wszystkie zmiany stanu prawnego, które ukazały się od poprzedniego wydania książki, m.in. wynikające z:

• ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.), która zmieniła sposób dostępu do akt sprawy, sposób zachowywania dokumentu w formie elektronicznej, formę udzielania pełnomocnictwa, przepisy dotyczące elementów składowych pisma, obowiązku złożenia dokumentów i załączenia odpisów, trybów wniesienia skargi, doręczenia pism przez sąd za pomocą środków komunikacji elektronicznej, terminów, kosztów sądowych;
• ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2018 r. poz. 1314 ze zm.) dotyczącej wyłączeń przedmiotowych z egzekucji;
• ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2107 ze zm.) zmieniającej funkcje sądów jako administratorów danych osobowych i nadzór nad przetwarzaniem przez nie danych osobowych;
• ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) i dotyczące formy podpisu;
• ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2432), która wprowadza możliwość pozyskiwania przez komornika drogą elektroniczną danych dotyczących dłużników uchylających się od zobowiązań alimentacyjnych i o ich zatrudnieniu, czy osiąganiu dochodów od organów emerytalno-rentowych oraz od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego;
• ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 768 ze zm.) dotyczącej Centralnego Rejestru Danych Podatkowych; przetwarzania i wykorzystywania przez organy KAS danych osobowych, wymiany informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej;
• ustawy o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 934) dotyczącej opłat kancelaryjnych, zmian traktowania form pism procesowych dołączanych na rozprawie jako załączniki do protokołu, identyfikacji użytkowników po numerze PESEL/KRS/NIP/REGON, zmian formy korespondencji na doręczenia elektroniczne, wprowadzenia założenia, że treść pisma w formie dokumentu elektronicznego będzie udostępniana jego adresatowi w systemie teleinformatycznym sądu przez okres co najmniej 3 miesięcy od dnia uznania tego pisma za doręczone;
• ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1553) dotyczącej utworzenia nowego modelu naliczania i poboru kosztów egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, polegającego w szczególności na określeniu maksymalnej wysokości opłaty egzekucyjnej i opłaty manipulacyjnej oraz określeniu sposobu obliczania wysokości tych opłat w związku z dobrowolną zapłatą egzekwowanej należności, po dokonaniu czynności egzekucyjnych i uwzględniającej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28.6.2016 r. dotyczący określenia maksymalnej wysokości opłaty za dokonane czynności egzekucyjne oraz zawiera rozwiązania usprawniające postępowanie egzekucyjne;
• ustawy z 11.9.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 2070) regulującej system naliczania, poboru i rozliczania kosztów egzekucyjnych obciążających zobowiązanego lub wierzyciela, w tym: określenie stawek opłaty manipulacyjnej, wprowadzenie ujednoliconej stawki opłaty egzekucyjnej pobieranej proporcjonalnie do wyegzekwowanej należności, obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej w przypadku dobrowolnej zapłaty egzekwowanej należności, nieobciążanie kosztami egzekucyjnymi wierzyciela działającego w ramach państwowej jednostki budżetowej lub będącego państwową jednostką budżetową, rozszerzenie katalogu wydatków egzekucyjnych, uregulowanie procedury rozliczania i zwrotu kosztów egzekucyjnych obciążających zobowiązanego oraz rozliczania tych kosztów pomiędzy organy egzekucyjne uczestniczące w postępowaniu egzekucyjnym, zmiana przesłanek umorzenia kosztów egzekucyjnych i rozłożenia na rat spłaty tych kosztów, wprowadzenie przepisów regulujących pomoc publiczną w procedurze udzielania tych ulg, uproszczenie przepisów regulujących przedawnienie kosztów egzekucyjnych i kosztów upomnienia, rezygnacja a z opłaty komorniczej, wprowadzenie maksymalnej wysokości opłaty egzekucyjnej.

Niniejsza publikacja to nieodzowna pomoc dla praktyków, w szczególności sędziów sądów administracyjnych, referendarzy sądowych, radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych, urzędników państwowych oraz stron i innych uczestników postępowania administracyjnego. Stanowi ona również nieocenioną bazę wiedzy dla doktorantów, aplikantów zawodów prawniczych w trakcie odbywania aplikacji i tych, którzy przygotowują się do egzaminu końcowego, a także zainteresowanych tematem studentów.

Tematyka tomu powinna być szczególnie interesująca dla sędziów i radców prawnych zajmujących się prawem administracyjnym. Szczegółowe rozważania teoretyczne dotyczą bowiem istotnych praktycznie kwestii. Dzięki zaś autorytetowi Autorów pozwalają na znalezienie praktycznych argumentów na poparcie swoich racji.

Wybitny skład redakcyjny i autorski z udziałem przedstawicieli doktryny, a przede wszystkim praktyki (część Autorów to sędziowie NSA) oraz bardzo liczne odwołania do orzecznictwa sądów administracyjnych i piśmiennictwa z prezentowanego zakresu gwarantują wysoki walor praktyczny prezentowanej publikacji.