Wynagrodzenia w instytucjach kultury + wzory do pobrania

Instytucje kultury – muzea, galerie sztuki, teatry, kina, domy kultury, by wymienić tylko te najczęściej spotykane – są szczególnym rodzajem podmiotów, które posiadają własną regulację prawną. Specyfika działalności opartej o twórcze, artystyczne działania albo funkcje edukacyjno-badawcze, skutkuje też koniecznością specyficznego podejścia do kwestii wynagradzania osób zatrudnionych w tych instytucjach.

Książka to kompleksowe i praktyczne omówienie problematyki wynagrodzeń pracowników instytucji kultury, zarówno twórców oraz artystów, jak i osób zajmujących się szeroko pojętą obsługą takich instytucji i kwestiami technicznymi związanymi z ich działalnością. Przygotowano ją na podstawie aktualnie obowiązujących regulacji prawnych dotyczących płac w instytucjach kultury, czyli:

• ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 87),
• rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 22.10.2015 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury (Dz.U. z 2015 r. poz. 1798),
• regulacji Kodeksu pracy odnoszących się do pracowników instytucji kultury,
• regulacji Kodeksu cywilnego odnoszących się do wykonawców umów cywilnoprawnych.

Natomiast tematykę podatkowo-składkową omówiono na podstawie najnowszych regulacji:

• ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.),
• ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.)

– z szerokim odniesieniem się do najnowszych interpretacji podatkowych oraz opinii organów rentowych.

Szereg przykładów i rozwiązań zawartych w publikacji oparto o najnowsze i aktualne orzecznictwo sądowe, w szczególności Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale także Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W książce zaprezentowano przekrojowo kwestie płacowe, począwszy od sposobu uregulowania wynagrodzeń pracowniczych w przepisach płacowych, poprzez praktyczne wskazówki i przykłady, które pokazują:

• jak określić wynagrodzenia w umowach poszczególnych pracowników,
• jakie składniki należy uwzględnić, ustalając pensje pracownicze,
• jak obliczyć wynagrodzenie, np. za godziny nadliczbowe, za przepracowaną część dnia lub miesiąca.

Dla instytucji artystycznych takich jak teatry, opery czy filharmonie istotną kwestią jest wynagradzanie artystów i twórców za dzieła, jakie powstaną w ramach ich obowiązków pracowniczych. W książce omówiono zatem sposób określania takiego wynagrodzenia, z uwzględnieniem praw autorskich. Nie mogło też zabraknąć w niej przedstawienia rozwiązań płacowych dotyczących sytuacji używania przez pracownika artystycznego w pracy własnych instrumentów, rekwizytów, narzędzi itp.

Ważne miejsce zajmuje w książce także tematyka związana z wynagrodzeniami kadry kierowniczej, omawiająca obowiązujące unormowania tzw. ustawy kominowej tj. ustawy z 3.3.2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2136), jako że osoby te muszą mieć ustalone wynagrodzenie z uwzględnieniem ograniczeń wprowadzonych tą ustawą.

Poza kwestiami kształtowania wynagrodzeń pracowników instytucji kultury publikacja omawia także szczegółowo sposoby kształtowania wynagrodzeń osób niebędących pracownikami, czyli osób zatrudnionych w instytucjach kultury na podstawie umów cywilnoprawnych – przede wszystkim zleceniobiorców i wykonawców umów o dzieło. W odniesieniu do tych zagadnień w książce można znaleźć rozwiązanie takich problemów jak:

• kształtowanie wynagrodzeń zleceniobiorców pod kątem zastosowania przepisów o minimalnej stawce godzinowej,
• ustalanie wynagrodzeń w przypadku wykonawców zbiorowych zleceń,
• odejście od godzinowej stawki wynagradzania zleceniobiorcy – kiedy i w jakich warunkach jest to dopuszczalne.

Książka omawia także szeroko kwestie wynagradzania wykonawców dzieł, ze szczególnym uwzględnieniem – ważnych dla twórców i artystów – kwestii praw autorskich oraz należności z tytułu eksploatacji tych praw i dzieł.

Publikacja zajmuje się jednak nie tylko problematyką ustalania wynagrodzeń – tak pracowników, w tym również zajmujących kierownicze stanowiska, jak i wykonawców kontraktów cywilnoprawnych – ale także sprawami rozliczeń wynagrodzeń i kontroli ich wypłacania. Szeroko omówiona jest więc problematyka podatkowa i kwestie ubezpieczeń społecznych – oskładkowania wynagrodzeń z tytułu różnych podstaw wykonywania pracy w instytucjach kultury.

W książce Czytelnik znajdzie następujące informacje:

• jak prawidłowo kwalifikować przychody z poszczególnych umów,
• jakie benefity mogą przysługiwać zatrudnionym i jaki jest ich wpływ na oskładkowanie i opodatkowanie wynagrodzeń,
• jak prawidłowo zastosować koszty uzyskania przychodu w poszczególnych umowach i jak zmniejszyć należny podatek,
• kiedy zastosować ulgi przewidziane ustawami,
• w jaki sposób można zredukować obciążenia z tytułu składki zdrowotnej.

Ważną częścią publikacji jest dokładne omówienie zasad oskładkowania umów cywilnoprawnych, z uwzględnieniem najnowszego orzecznictwa SN i NSA dotyczącego kwestii odróżnienia umów o dzieło od umów zlecenia, co ma kolosalne znaczenie dla rozliczenia wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

W książce Czytelnik znajdzie odpowiedzi na następujące pytania:

• jak prawidłowo opracować regulamin wynagradzania instytucji kultury,
• jakie dodatki płacowe i w jakich kwotach należy zapewnić pracownikom,
• gdzie i na jakich zasadach należy ustalić wynagrodzenie dyrektora, a gdzie – jego zastępców,
• kiedy wypłacić nagrodę jubileuszową w wyższej kwocie, gdy otrzymano nową dokumentację stażu pracy,
• które zwolnienia od pracy uprawniają do wynagrodzenia i w jakiej wysokości,
• czy można pracować po godzinach bez polecenia dyrekcji i za jakie wynagrodzenie,
• jakie składniki pensji wchodzą do podstawy wymiaru dodatków za nadgodziny,
• jak obliczyć wynagrodzenie i ekwiwalent urlopowy, mając różne składniki wynagrodzenia: stałe i zmienne,
• czy i w jaki sposób obliczyć wynagrodzenie urlopowe dla pracownika, który długo chorował,
• czy można ustalić limit godzin ponadwymiarowych dla niepełnoetatowca na poziomie normy kodeksowej czasu pracy,
• do jakiej kwoty można dokonywać potrąceń, gdy pracownik jest zatrudniony na niepełny etat,
• czy i w jakim zakresie wolno potrącać należności z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego,
• jak obliczyć zaliczkę na podatek po przekroczeniu wyższego progu dochodowego,
• jak kształtuje się dochód osób uprawnionych do ulg – młodych pracowników, rodziców, seniorów,
• jaka jest składka na ZUS, gdy zleceniobiorca pracuje na etacie w innym miejscu, ale w niepełnym wymiarze,
• czy występ sceniczny to dzieło, czy jednak zlecenie,
• jak przygotować dokumentację płacową w razie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy.

Do publikacji dołączono również przydatne wzory dokumentów w wersji edytowalnej, takie jak m.in.:

• wzór regulaminu wynagradzania,
• wzór umowy zlecenia,
• wzór umowy o dzieło – z różnymi wariantami wynagrodzeń,
• wzór pisma w sprawie przyznania ekwiwalentu za używanie własnych instrumentów czy rekwizytów,
• wzór pisma w sprawie przyznania nagrody rocznej dla pracowników zarządzających,
• wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy o dzieło,
• wzór pisma w sprawie przyznania nagrody jubileuszowej wyższego stopnia,
• wzór rejestru godzin realizacji zlecenia.

Książka przygotowana została dla osób kierujących instytucjami kultury, takimi jak muzea, galerie sztuki, teatry, filharmonie, biblioteki, a także dla pracowników zajmujących się problematyką kadrowo-płacową w tych instytucjach.