Środki zabezpieczające. System Prawa Karnego. Tom 7

Prezentowana pozycja Środki zabezpieczające z serii System Prawa Karnego przedstawia w sposób wyczerpujący i pełny ważną dla prawa karnego problematykę środków zabezpieczających.

W niniejszej publikacji, składającej się z 6 rozdziałów kompleksowo i precyzyjnie,w oparciu o najnowszy stan prawny (ale również dokonując analizy prawno-porównawczej) i aktualne  orzecznictwo omówiona została tematyka:

• istoty środków zabezpieczających;
• charakteru prawnego poszczególnych środków zabezpieczających;
• środków zabezpieczających o charakterze leczniczym;
• środków zabezpieczających o charakterze administracyjnym;
• wykonywania środków zabezpieczających leczniczych.

Uchwalona przez Sejm RP ustawa z 20.2.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. z 2015 r. poz. 396, obowiązująca od 1.7.2015 r. jest pierwszą tak szeroką nowelizacją prawa karnego od czasu uchwalenia Kodeksu karnego w 1997 r. W prezentowanym tomie Systemu Prawa Karnego, po raz pierwszy w ujęciu systemowym opisano zmiany wynikające z tej noweli, dotyczące zmiany regulacji środków zabezpieczających.

Nowelizacja wprowadza nowe uregulowania w zakresie środków zabezpieczających. Środki zabezpieczające stosowane są tradycyjnie wobec szczególnych kategorii sprawców – osób, których nie można ukarać (gdyż z powodu niepoczytalności nie ponoszą winy), albo wobec których zachodzi uzasadniona obawa, że pomimo ukarania w dalszym ciągu będą popełniać przestępstwa, czy w końcu osób, których nie można ukarać dostatecznie surowo ze względu na granicę stopnia winy, a zachodzi potrzeba realizacji względów izolacyjnych lub prewencyjnych. Środkami zabezpieczającymi są:

• elektroniczna kontrola miejsca pobytu;
• terapia;
• terapia uzależnień, oraz
• pobyt w zakładzie psychiatrycznym.

Środek izolacyjno-leczniczy (pobyt w zakładzie psychiatrycznym), jako najsurowszy i najbardziej ograniczający prawa obywatelskie, będzie można stosować jedynie w wypadkach określonych w ustawie. Nowelizacja nie przewiduje orzekania środków zabezpieczających po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego w stosunku do sprawców niepoczytalnych umieszczonych w szpitalu psychiatrycznym. Izolacyjny środek zabezpieczający będzie można orzec wyłącznie w wyroku skazującym. Przewidziano także możliwość orzekania wolnościowych środków zabezpieczających do zakończenia wykonywania kary pozbawienia wolności, jednak nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub odbyciem kary pozbawienia wolności.

Z omówiona zmianą w zakresie środków zabezpieczających wiąże się również art. 13 KK ustawy nowelizacyjnej, który w odniesieniu do czynów popełnionych po wejściu w życie noweli dezaktualizuje ustawę z 22.11.2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia (Dz.U. z 2014 r. poz. 24), zdrowia lub wolności seksualnej innych osób poprzez wskazanie, że ustawa ta ma zastosowanie wyłącznie do osób skazanych za czyn popełniony przed wejściem w życie ustawy z 20.2.2015 r.

Tom 7. Systemu Prawa Karnego, odnoszący się do kluczowych kwestii dotyczących istoty środków zabezpieczających napisany został przez 5 wybitnych Autorów pod redakcją naukową prof. dr hab. L.K. Paprzyckiego – praktyków, specjalistów z dziedziny prawa karnego. Wszystkie zagadnienia zostały omówione w oparciu o najnowszy stan prawny i orzecznictwo sądowe, ze względu na swój unikalny charakter pozycja ta z pewnością zainteresuje zarówno prawników – adwokatów, sędziów i prokuratorów jak i lekarzy psychiatrów zajmujących się leczeniem osób, wobec których zastosowano środki zabezpieczające.