Niezależne sądy i niezawiśli sędziowie – polityka czy fundament demokracji? Kryzys praworządności w Polsce w latach 2015-2023

Publikacja stanowi pewnego rodzaju subiektywne podsumowanie działań legislacyjnych w latach 2015-2023 zmierzających do przemodelowania funkcjonowania systemu wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

Przeprowadzone zmiany określane przez polityków reformą wymiaru sprawiedliwości de facto zdekomponowały funkcjonujący dotychczas system sądownictwa w Polsce, który co prawda nie funkcjonował dobrze, jednak jego działalność in genere nie wykraczała w swoich podstawach poza ramy określone prawem, w szczególności poza normy Konstytucji RP. Zrozumienie zachodzących zmian w polskiej przestrzeni prawnej w ostatnich latach wymagało jednak retrospektywnego przedstawienia idei i zasad demokracji oraz zasadniczych celów polityki jako walki o sprawowania władzy w państwie. W tym kontekście niezwykle istotne okazało się również nawiązanie do wydarzeń historycznych, w szczególności w historii Polski, które znalazły swoje realne odniesienia również w działaniach aktualnej władzy politycznej. Wprowadzane w omawianym okresie zmiany funkcjonowania sądów przy jednoczesnych próbach zmian aksjologii obowiązującej konstytucji stworzyły jeden sprawny politycznie mechanizm destrukcji sądownictwa. Było to możliwe tylko dzięki przejęciu, co trzeba podkreślić w sposób demokratyczny pełni władzy, gdzie każdy konstytucyjny organ państwa odpowiedzialny w swoim zakresie za zmiany w sądownictwie, spełniał określoną i podporządkowaną politycznie rolę. Z tego też powodu w publikacji nie mogło zabraknąć omówienia podstawowych zasad funkcjonowania oraz roli w systemie demokratycznego państwa prawa takich organów jak Krajowa Rada Sądownictwa, Prezydent RP czy Trybunał Konstytucyjnego. Polska jako członek UE zobowiązana jest także, na co sama przystała podpisując traktaty, do przestrzegania prawa wspólnotowego, w tym do respektowania zasady praworządności. Każda zatem próba nierespektowania przyjętych zobowiązań może spotkać się z odpowiednią reakcją organów UE. W szczególności istotne okazało się tu orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które w swej istocie podważyło działania reformujące sądownictwo w Polsce jako zgodne z prawem i zasadami UE.

Monografia nie jest jednak manifestem politycznym lecz obiektywną próbą rekonstrukcji zdarzeń prawnych, których istota zdaniem autora w bezpośredni sposób podważała fundamenty systemu demokratycznego.

Publikacja ma w swoim założeniu interdyscyplinarny charakter, gdyż znajdziemy w niej elementy, filozofii prawa, historii, politologii, prawa konstytucyjnego, procesu karnego, teorię prawa oraz praktykę sądową i pozasądowa stosowania prawa.

Monografia przeznaczona jest dla tych wszystkich dla których niezależny sąd i niezawisły sędzia to jeden z kanonów, na którym zbudowane jest demokratyczne państwo prawne, bez którego demokracja staje się fikcją.