Nianiek, ministra i japonki. Eseje o języku i płci (EBOOK PDF)

Jak nazwać kobietę, która wykonuje zawód szewca, stolarza czy kierowcy? Czy na członkinię rządu powinniśmy mówić ministra, ministerka czy pani minister? Jak określić mężczyznę, który opiekuje się dziećmi - niania, niań czy nianiek? A prezentera pogody w telewizji - pogodyn czy pogodynek? Dlaczego Finka, Brukselka i Japonki to nazwy mieszkanek Finlandii, Brukseli i Japonii, ale też - pisane małą literą - określenia noża, warzywa i klapek, a Fin, Brukselczyk i Japończyk mają tylko znaczenie męskich mieszkańców wymienionych miejsc? Na te i wiele innych pytań, przyjmując perspektywę lingwistyki płci, próbuje odpowiedzieć Autorka niniejszej książki. Wykorzystuje do tego bieżące materiały prasowe i internetowe, a także wyniki własnych badań empirycznych, i w przystępny sposób ukazuje fascynujące relacje między językiem i płcią.

Dobrze i szczęśliwie się stało, że Profesor Jolanta Szpyra-Kozłowska - wybitna lingwistka, znakomita znawczyni językoznawstwa genderowego, i nie tylko, zdecydowała się napisać kolejną książkę poświęconą zagadnieniom fundamentalnym w toczącej się od lat żywo i niekiedy bardzo emocjonalnie dyskusji, obserwowanej zarówno w przestrzeni publicznej, jak i akademickiej. Monografia, którą otrzymaliśmy, jest najdojrzalszym owocem syntez i przemyśleń Autorki nad relacją język a płeć; bardzo celnie, precyzyjnie i odważnie odpowiadającą na wiele pytań językoznawstwa genderowego. Lekkość, rozmach, humor, odwaga badawcza i narracyjna - oto zalety monografii, napisanej stylem rzeczowym, harmonizującym z mocną, wzorcowo naukową argumentacją, budowaną przystępną polszczyzną.

Dr hab. Agnieszka Małocha-Krupa

Jolanta Szpyra-Kozłowska - prof. dr hab., pracuje w Katedrze Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego UMCS. Jej dorobek naukowy obejmuje osiem książek, redakcję sześciu tomów wieloautorskich oraz ponad stu artykułów z zakresu fonetyki i fonologii języka angielskiego i polskiego, fonodydaktyki i językoznawstwa genderowego. Jej najważniejsze monografie to The Phonology-Morphology Interface; Three Tiers in Polish and English Phonology; Wprowadzenie do współczesnej fonologii; Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim (współautorstwo: M. Karwatowska); Pronunciation in EFL Instruction. Organizatorka prestiżowych międzynarodowych konferencji językoznawczych i redaktorka serii wydawniczej w wydawnictwie Peter Lang.

Spis treści

Wprowadzenie

ESEJ 1.

Tirowiec kontra tirówka. Wstęp do językowej nierówności płci w polszczyźnie

ESEJ 2.

Janusze, grażyny, ciacha i tapeciary. Wybrane nowe określenia kobiet i mężczyzn

ESEJ 3.

Matki, żony i kochanki. Czym są i jak powstają feminatywy?

ESEJ 4.

Powstanki, rektorki i prezydentki. Wojna o „żeńskie końcówki”. Najnowsza odsłona

ESEJ 5.

Dziekanka, architektka i mędrczyni. Ograniczenia i przeszkody w tworzeniu feminatywów – fakty i mity

ESEJ 6.

Czy asymetrie typu Japończycy/ Japonki – japonki są przejawem językowej dyskryminacji kobiet?

ESEJ 7.

Nianiek, niań czy męska niania? Odżeńskie nazwy męskie

ESEJ 8.

„Mój pan po mnie sprząta”. O językowej nierówności płci we współczesnych tekstach medialnych i jej konsekwencjach

ESEJ 9.

„Co widziałeś na wycieczce?” Genderowe aspekty podręczników szkolnych z początków XXI wieku

ESEJ 10.

Czy kolega może być koleżanką? O (nie)rozumieniu ogólnych form męskich przez dzieci w wieku szkolnym

ESEJ 11.

„Kto ty jesteś? Polak mały”. Płeć w podręcznikach szkolnych wydanych po 2015 roku

Uwagi końcowe

Bibliografia