Vademecum kierownika urzędu stanu cywilnego

Kompleksowe omówienie zadań i kompetencji kierownika USC ze wskazaniem uaktualnionych przepisów prawa oraz uaktualnionego orzecznictwa sądowego.

Celem książki jest wskazanie konkretnych problemów praktycznych, jakie mogą pojawić się w codziennej pracy kierownika na tle stosowania przepisów prawa, które nie zawsze w sposób jasny i wyczerpujący regulują dane zagadnienie ze szczególnym uwzględnieniem nowych przepisów wynikających z ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego oraz aktualnego orzecznictwa sądów.

Publikacja uwzględnia nowe przepisy wprowadzone ustawą z dnia 18.11.2020 r. o doręczeniach publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320), której wejście w życie w przywołanych przepisach przewidziano na 5.10.2021 r.

Podstawowym aktem prawnym jaki reguluje postępowanie kierownika USC jest ustawa – Prawo o aktach stanu cywilnego. Pozostałe zadania kierownika urzędu stanu cywilnego wyznaczają, m.in.:

• Kodeks rodzinny i opiekuńczy (zadania związane z zawarciem małżeństwa, nazwiskiem przyszłych małżonków, powrotem małżonka rozwiedzionego do poprzedniego nazwiska, a także uznaniem ojcostwa oraz nadaniem nazwiska dziecku),
• Kodeks cywilny (sporządzenie testamentu alograficznego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego),
• Kodeks postępowania cywilnego (obowiązki z związane z uznawaniem orzeczeń sądów państw obcych wydawanych w sprawach cywilnych),
• ustawa o ewidencji ludności (zadania z zakresu rejestracji danych w rejestrze PESEL),
• ustawa o zmianie imienia i nazwiska (zadania związane ze zmianą imienia lub nazwiska),
• ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (zadania związane z przekazaniem ksiąg stanu cywilnego do archiwów oraz udostępnianiem materiałów archiwalnych podmiotom uprawnionym),

oraz rozporządzenia wykonawcze do ustaw, m.in.:

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie przenoszenia aktów stanu cywilnego do rejestru stanu cywilnego,
• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie sposobu prowadzenia rejestru stanu cywilnego oraz akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego,
• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nadania lub zmiany numeru PESEL.

Czytelnik uzyska wiedzę m.in. na temat:

• sposobu funkcjonowania i organizacji urzędów stanu cywilnego,
• trybie i przebiegu rejestracji stanu cywilnego,
• procedury nadawania imienia i nazwiska dziecku oraz jej późniejszej zmiany,
• funkcjonowaniu systemu rejestracji PESEL,
• okolicznościach i warunkach sporządzenia ostatniej woli przed kierownikiem USC.

Wiedza ta będzie mogła zostać wykorzystana przez kierowników USC oraz innych pracowników zatrudnionych w tych urzędach w ich codziennej pracy. Publikacja ma bowiem na celu praktyczne spojrzenie na pracę kierownika USC na tle przepisów ustaw i rozporządzeń oraz orzecznictwa sądowego.

Aktualizacja publikacji ma charakter uporządkowanego przewodnika po zadaniach i kompetencjach kierownika USC. Skupia się na praktycznych aspektach codziennej pracy kierownika USC oraz stara się wskazać właściwą drogę działania w sytuacjach problematycznych.

W pierwszych rozdziałach publikacji omówiono funkcjonowanie urzędów stanu cywilnego (w aspekcie finansowym, organizacyjnym i kadrowym) oraz wymogi, jakie musi spełniać kandydat na funkcję kierownika USC (zarówno formalne wymogi ustawowe, jak i te wynikające z predyspozycji i doświadczenia zawodowego). W dalszej części krok po kroku wskazane są zadania i kompetencje kierownika USC z powołaniem na konkretne przepisy prawa oraz orzecznictwo sądowe.

W publikacji uwzględniono stworzenie rejestru danych kontaktowych wraz ze wzorem wniosku, za pomocą którego można swoje dane kontaktowe w nim umieścić, omówiono możliwość wydawania z rejestru stanu cywilnego odpisów zupełnych lub odpisów skróconych aktów stanu cywilnego osób wymienionych w art. 45 ust. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego przy użyciu usługi elektronicznej opatrzonych kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną ministra właściwego do spraw informatyzacji.

Szczegółowo omówiono także wydawanie odpisów aktów stanu cywilnego oraz wydawanie dokumentów z akt zbiorowych osobom uprawnionym z szczególnym uwzględnieniem wykazania interesu prawnego powołując się na orzecznictwo sądów.