Przegląd zmian podatkowych 2024

Kompleksowe omówienie zmian podatkowych 2024. 

Ksiżka omawia zmiany podatkowe wprowadzone w 2023 r. lub latach poprzednich, które weszły lub wejdą w życie pod koniec 2023 r., w 2024 r. oraz na początku 2025 r.

Główne zalety publikacji:

• szczegółowo omawia wszystkie najważniejsze zmiany w zakresie VAT, CIT, PIT i innych przepisach podatkowych, które zaczęły lub zaczną obowiązywać w 2024 r.;
• wyjaśnia, jak w praktyce stosować nowe przepisy, wykorzystując liczne przykłady;
• odwołuje się do komunikatów MF oraz objaśnień podatkowych MF;
• zawiera tabele obrazujące opisywane zagadnienia;
• przedstawia najważniejsze interpretacje podatkowe oraz wyjaśnienia MF w zakresie opisywanych zagadnień;
• sygnalizuje projektowane zmiany, jakie ustawodawca zamierza wprowadzić w 2024 r.,
• jest merytorycznym uzupełnieniem bestsellerowego zbioru aktów prawnych zawartych w książce „Podatki 2024".

Śmiało można obwołać 2024 r. rokiem zmian w zakresie VAT, głównie za sprawą wejścia w życie od lipca 2024 r. Krajowego Systemu e-Faktur wprowadzonego przez ustawę z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598). Z końcem 2023 r. zaczęły pojawiać się także projekty rozporządzeń wykonawczych w tym zakresie, m.in.:

• rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur (obecnie na etapie projektu);
• rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych (obecnie na etapie projektu).

W zakresie VAT od 1.1.2024 r. weszły również w życie przepisy:

• ustawy z 14.4.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 996), która wprowadziła nowe obowiązki dostawców usług płatniczych w celu uszczelnienia pakietu e-commerce (weszła wraz z europejskimi dyrektywami takimi jak Omnibus i DAC7 oraz dyrektywą 2020/284 wprowadzającą nowe wymogi dla dostawców usług płatniczych);
• ustawy z 26.5.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) – tzw. SLIM VAT 3, która wprowadziła obowiązek obsługi wiążących informacji stawkowych za pośrednictwem systemu e-Urząd Skarbowym.

Inne zmiany w VAT to m.in.:

• rozporządzenie Ministra Finansów z 9.12.2023 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r. poz. 2670);
• rozporządzenie Ministra Finansów z 24.11.2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2023 r. poz. 2605).

W dwóch terminach (1.2.2024 r. i 1.7.2024 r.) będą wchodziły w życie zmiany dotyczące JPK_VAT wprowadzane przez rozporządzenie Ministra Finansów z 29.12.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r. poz. 13).

W zakresie VAT zmiany dokonała również ustawa z 13.7.2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1852), które od 1.1.2025 r. wprowadzi regulacje o opakowaniach zwrotnych. Dotyczą one wyłącznie opakowań wielokrotnego użytku w postaci butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra.

Zmiany z zakresie CIT wiążą się głównie z ustawą z 17.8.2023 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 poz. 1787), która wprowadziła przyspieszoną amortyzację dla MŚP. Ponadto w zakresie podatku u źródła opublikowano Projekt objaśnień podatkowych z 25.9.2023 r. (określający m.in. rzeczywistego właściciela należności czy też pojęcie „rzeczywistego prowadzenia działalności gospodarczej"). Pod koniec 2023 r. pojawiły się rozporządzenia w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego (zarówno w obszarze PIT, jak i CIT) dla tzw. płatników technicznych czyli podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze, za pośrednictwem których emitent papierów wypłaca należności od tych papierów na rzecz podatników będących nierezydentami. Z początkiem 2024 r. zaczął też obowiązywać zawieszony w poprzednich latach podatek minimalny i wszedł w życie nowy minimalny podatek globalny (tzw. Pillar 2) – istotą założeń dyrektywy Pillar 2 (Filar II) jest nałożenie obowiązku zapłaty podatku wyrównawczego, by efektywna stawka podatkowa grupy w danym kraju nie była niższa niż 15%. W zakresie podatku minimalnego problemem może być ustalenie podmiotów objętych opodatkowaniem (z uwzględnieniem wyłączeń przedmiotowych i podmiotowych), wskazanie i wyjaśnienie zasad ustalania podstawy opodatkowania oraz mechanizmów ustalania wysokości finalnego opodatkowania. Warte odnotowania są również zmiany dotyczące cen transferowych – głównie w zakresie formularzy elektronicznych TPR (Ministerstwo Finansów udostępniło struktury logiczne tych dokumentów elektronicznych oraz przedłużyło termin do złożenia informacji o cenach transferowych). W zakresie rozważań w obrębie CIT zwracamy również uwagę na linię orzeczniczą w zakresie ulg podatkowych wprowadzonych przez tzw. Polski Ład. Jest to szczególnie istotne przy ustalaniu odliczeń od podatku za 2023 r.

Zmiany w PIT zostały dokonane przez wiele różnych ustaw i rozporządzeń, m.in.:

• ustawa z 17.8.2023 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 poz. 1787) wprowadziła możliwość skrócenia okresu amortyzacji dla budynków i budowli;
• ustawa z 16.8.2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1723) wprowadziła możliwość uznania dotacji otrzymanych przez przedsiębiorcę za dochody podlegające opodatkowaniu, a finansowanych z nich wydatków i kosztów (w tym odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych) za KUP;
• ustawa z 28.7.2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1667) podwyższyła roczny limit odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym;
• ustawa z 7.7.2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1429) wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nowe zwolnienie od podatku dla świadczenia wspierającego;
• ustawa z 26.5.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) – tzw. SLIM VAT 3 – znowelizowała przepisy o dochodach kapitałowych.

W 2024 r. pojawiło się sporo zmian w zakresie podatków i opłat lokalnych. Oprócz zmian stawek tych podatków i opłat na 2024 r. są to również:

• zmiany w zakresie podatku rolnego dokonane przez ustawę z 13.7.2023 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1450). Nowelizacja ta wprowadziła możliwość przekazania przez podatników podatku rolnego 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego rolniczego związku zawodowego. Z dniem 1.1.2024 r. zostały także wprowadzone nowe przepisy do ustaw branżowych, których celem jest uregulowanie wymogów, jakie muszą spełnić rolnicze związki zawodowe, aby otrzymać finansowanie w formie 1,5% należnego podatku rolnego. W celu realizacji ww. możliwości opublikowane zostało rozporządzenie Ministra Finansów z 29.12.2023 r. w sprawie wniosku o przekazanie 1,5% należnego podatku rolnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 2821), a kolejne rozporządzenia są w końcowym etapie prac legislacyjnych;
• zmiany w zwolnieniach z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych w wyniku wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 8.12.2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów (Dz.U. z 2023 r. poz. 2765).

W przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych nowe regulacje, które obowiązują od 1.1.2024 r., wynikają z nowelizacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz pojawienia się nowego rozporządzenia w sprawie pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych została znowelizowana przez ustawę z 26.5.2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1463). Ta nowelizacja wprowadziła od 1.1.2024 r. nową 6% stawkę podatku od zakupu szóstego i każdego kolejnego lokalu mieszkalnego znajdującego się w budynku lub budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej lub od zakupu udziału w takim lokalu mieszkalnym. Nowelizacja ta uregulowała także kwestie solidarnej odpowiedzialności osób nabywających lokal mieszkalny na współwłasność. Ponadto od 1.1.2024 r. pojawiła się już kolejna, szósta już wersja deklaracji PCC-3.

Warto również odnotować zmiany w podatku akcyzowym. Nowelizacje w tym zakresie wchodzą w życie w dwóch etapach:

• od 1.1.2024 r. – zmiany dotyczące wiążących informacji akcyzowych wprowadzane przez ustawę z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598);
• od 1.7.2024 r. – nowe regulacje w zakresie alkoholu etylowego produkowanego przez małe gorzelnie wprowadzane przez ustawę z 16.8.2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1723).

W 2024 r. zmiany nie ominęły także podatku od spadków i darowizn. Od 1.1.2024 r. obowiązuje bowiem nowe rozporządzenie Ministra Finansów z 17.11.2023 r. w sprawie pobierania podatku od spadków i darowizn przez płatników (Dz.U. z 2023 r. poz. 2532). Wspomniane rozporządzenie zastąpiło poprzednie, które obowiązywało od 1.1.2016 r. do 31.12.2023 r.

Należy pamiętać, że brak znajomości zmian może doprowadzić do dużych zaległości podatkowych (proporcjonalnych do skali operacji finansowych, kształtujących strukturę pasywów firm).

Wszelkie zmiany w przepisach wymagają weryfikacji i odniesienia do własnej działalności gospodarczej, przy czym nie wszystkie zmiany w przepisach odnoszą się do wszystkich jednostek prowadzących działalność gospodarczą.