Podatek dochodowy w systemie rachunkowości - kluczowa determinanta rozwoju podsystemu rachunkowości podatkowej

Niniejsza monografia podejmuje zagadnienie podatku dochodowego od osób prawnych, które staje się obecnie coraz bardziej złożone, zwłaszcza w krajach, w których istnieje autonomia prawa bilansowego i podatkowego.

Regulacje podatku dochodowego stanowią źródło istotnego ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej, którego poziom zależy w szczególności od zmian zachodzących w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu. Jednym ze sposobów ograniczania tego ryzyka jest dobrze zorganizowany i sprawnie działający wewnętrzny podsystem rachunkowości podatkowej.

Celem głównym monografii jest identyfikacja i uzasadnienie potrzeby wyodrębnienia w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa podsystemu rachunkowości podatkowej. Potrzeba ta jest skutkiem negatywnego oddziaływania regulacji podatku dochodowego na jakość informacji finansowych generowanych przez system rachunkowości. Dodatkowym celem jest identyfikacja zasad ujmowania podatku dochodowego w podstawowych elementach systemu rachunkowości, tj. w księgach rachunkowych, polityce rachunkowości oraz sprawozdaniach finansowych, z uwagi na to, że ich znajomość stanowi warunek konieczny właściwego zaprojektowania podsystemu rachunkowości podatkowej.

Zdaniem autorów wyodrębnienie podsystemu rachunkowości podatkowej pozwala na uzyskanie ekonomicznego, a nie podatkowego wymiaru danych generowanych przez rachunkowość finansową, co z kolei umożliwia ich integrację z danymi tworzonymi w systemie rachunkowości zarządczej.

W monografii objaśniono system rachunkowości w kontekście regulacji podatku dochodowego. Przedstawiono ogólne relacje pomiędzy prawem bilansowym a podatkowym, porównanie zasad pomiaru wyniku finansowego i dochodu, a także wyniki analizy orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie.

Omówiono również sposób ujęcia podatku dochodowego w podstawowych elementach systemu rachunkowości, w tym w księgach rachunkowych, polityce rachunkowości i sprawozdaniach finansowych. W końcowej części zamieszczono rozważania dotyczące procesu wyodrębnienia systemu rachunkowości podatkowej jako autonomicznego podsystemu rachunkowości.