Święta Rzesza. Religijne wymiary ideologii nazistowskiej

Richard Steigmann-Gall jest adiunktem historii na Uniwersytecie Stanowym Kent. Zdobył stypendia i nagrody od instytucji w Niemczech, Izraelu i Kanadzie, a także publikował artykuły w „Historii Europy Środkowej”, „Historii Niemiec”, „Historii Społecznej” i „Kirchlich Zeitgeschichte”.

Analizując niezbadane wcześniej poglądy religijne nazistowskiej elity, Richard Steigmann-Gall w Świętej Rzeszy sprzeciwia się stanowisku, wg. którego nazizm jako całość albo nie był powiązany z chrześcijaństwem, albo aktywnie się mu sprzeciwiał. Pokazuje, że wielu uczestników ruchu nazistowskiego wierzyło, że zarysy ich ideologii opierały się na chrześcijańskim rozumieniu niemieckich bolączek i ich leczenia. Program zwykle uważany za inspirację świecką – utworzenie rasistowskiej „wspólnoty ludowej” obejmującej antysemityzm, antyliberalizm i antymarksizm – był dla tych nazistów pojmowany w kategoriach wyraźnie chrześcijańskich. Jego badanie koncentruje się na koncepcji „pozytywnego chrześcijaństwa”, religii wyznawanej przez wielu członków kierownictwa partii. Bada także walkę, jaką „pozytywni chrześcijanie” toczyli z poganami partii – tymi, którzy całkowicie odrzucili chrześcijaństwo jako obce i zepsute – i pokazuje, że nie był to tylko konflikt o religię, ale o samo znaczenie samej ideologii nazistowskiej.
„Święta Rzesza” jest zarówno dogłębnie zbadana, jak i przemyślanie uargumentowana. Jest to pierwsza analiza porównawcza przekonań religijnych czołowych nazistów i aktualne przypomnienie bliskich związków między liberalnym protestantyzmem a narodowym socjalizmem. To ważna i oryginalna książka napisana przez utalentowanego młodego uczonego, która zasługuje na jak najszersze grono czytelników.
Michael Burleigh z Washington & Lee University
Święta Rzesza to genialne i prowokacyjne dzieło, które przewartościuje całą debatę na temat chrześcijaństwa i nazizmu. Zdaliśmy sobie sprawę, że chrześcijaństwo przyjęło nazizm w większym stopniu, niż zwykliśmy sądzić. Teraz, w dziele o głębokim rewizjonistycznym znaczeniu, Richard Steigmann-Gall pokazuje nam, że uścisk był więcej niż odwzajemniony.
Helmut Walser Smith
Przeprowadzono ogromną liczbę badań na temat stosunku Kościołów chrześcijańskich do nazistów i ich polityki, ale zdumiewające jest, że jak dotąd nie przeprowadzono dogłębnego badania własnych przekonań religijnych nazistów. Dostarczył go teraz Richard Steigmann-Gall. Przeszukał mnóstwo bardzo nagannej literatury, aby wykazać, że aktywni naziści, od kierownictwa aż do niższych szczebli partii, byli zaciekle przeciwni Kościołowi katolickiemu, ale mieli znacznie bardziej ambiwalentny stosunek do protestantyzmu i chrześcijaństwa w szerszym znaczeniu… Nazizm, daleki od bycia jednolicie antychrześcijańskim, obejmował szeroką gamę przekonań religijnych, a Steigmann-Gall wyświadczył cenną przysługę, dostarczając skrupulatnie udokumentowany opis ich w całej ich dziwacznej różnorodności.
Richard J. Evans z Uniwersytetu w Cambridge