Niemiecki kodeks cywilny w tłumaczeniu na język polski. Księga 4 Prawo rodzinne. Bürgerliches Gesetzbuch Buch 4 Familienrecht in polnischen Übersetzung

Opracowanie obejmuje tłumaczenie wszystkich przepisów Księgi Czwartej niemieckiego Kodeksu Cywilnego (przepisy od §§ 1297 do 1921) poświęconego prawu rodzinnemu. Celem tłumaczenia było opracowanie takiej polskiej wersji tłumaczenia BGB, które będzie zrozumiałe i czytelne dla polskiego odbiorcy poprzez odwołanie do polskiej terminologii prawniczej z jednoczesnym zachowaniem wszystkich odrębności i specyficznych rozwiązań dla niemieckiego kodeksu cywilnego, obcych prawu polskiemu. Jest to pierwsze polskie tłumaczenie tej części od roku 1919.

Stan prawny: 3 września 2021 roku

O autorce

Dr Ewa Tuora-Schwierskott jest absolwentem Wydziału Prawa na Uniwersytecie Wrocławskim oraz studiów podyplomowych i doktoranckich na Uniwersytecie w Ratyzbonie, gdzie była zatrudniona jako asystent w Katedrze Prawa Europejskiego i Konstytucyjnego. Jest członkiem zarządu Niemiecko-Polskiego Stowarzyszenia Prawników z siedzibą w Berlinie. Jest autorem wielu podręczników do nauki prawniczego języka niemieckiego oraz niemieckich i polskich ustaw m.in. niemieckiego i polskiego kodeksu prawa karnego.

SŁOWO WSTĘPNE

Niemiecka kodyfikacja prawa cywilnego weszła w życie 1 stycznia 1900 roku i aczkolwiek od tego czasu była często zmieniana, to jest jedną z najważniejszych ustaw nie tylko w Niemczech, lecz miała swoje oddziaływanie na ustawodawstwo wielu krajów. To wydanie zawiera stan prawny na dzień 3 listopada 2015 roku.

Sprawami z zakresu prawa rodzinnego zajmują się sądy rodzinne i sądy opiekuńcze - są to odpowiednie wydziały sądów rejonowych (Amtsgericht). Instancją odwoławczą od nich są Wyższe Sądy Krajowe, czyli najwyższe sądy w landzie.

W księdze czwartej kodeksu - prawo rodzinne - zostały zawarte regulacje dotyczące zawarcia i unieważnienia małżeństwa, stosunków majątkowych między małżonkami, rozwodów, regulacji stosunków pomiędzy dziećmi I rodzicami, ojcostwa i macierzyństwa, pochodzenia, adopcji, mieszkania małżeńskiego czy sprzętów gospodarstwa domowego, świadczeń alimentacyjnych, spraw majątkowych oraz inne sprawy rodzinne jak również sprawy pomiędzy partnerami czy sprawy opiekuńcze.

Niemieckie prawo rodzinne różni się zasadniczo od prawa polskiego. Do najważniejszych różnic należy przykładowo stosowana podczas rozwodów zasada rozkładu pożycia małżeńskiego a nie jak w prawie polskim zasada winy. Efektem działania tej zasady jest to, że małżonkowie po odbyciu rocznej separacji, mogą się rozwieść bez dochodzenia winy. W ten sposób rozwody te przebiegają w sposób zdecydowanie spokojniejszy aniżeli w polskim systemie prawnym. Po trzech latach odrębnego pożycia rozwód odbywa się bez dodatkowych deklaracji małżonków. Podczas rozwodu elementem obowiązkowym jest jednak dokonanie wyrównania ekspektacji świadczeń emerytalnych - oczekiwane świadczenia zostają automatycznie obliczone przez sąd rodzinny, a wypłata świadczeń odbywa się przez Deutsche Rentenversicherung ze świadczeń emerytalnych jednego małżonka na rzecz tego małżonka, którego świadczenia są niższe.

Inna różnica to uznanie związków partnerskich, czyli związków tej samej płci, które funkcjonują wprawie niemieckim już od ponad dziesięciu lat.

Prawo rodzinne wprowadziło także instytucję opiekuna przydanego, którego zadaniem jest kontrolowanie prawidłowości działalności opiekuna i prowadzenie spraw majątkowych podopiecznego oraz wspomaganie sądu rodzinnego i opiekuńczego w wykonywaniu jego funkcji odnośnie opieki oraz opiekuna osoby pełnoletniej, którego głównym zadaniem jest opieka nad osobą pełnoletnią i chorą.

Ze względu na ilość spraw sądowych prowadzonych przez polskie i niemieckie sądownictwo w zakresie spraw rodzinnych i konieczność stosowania w obu krajach regulacji zarówno polskiego jak i niemieckiego prawa rodzinnego, zdecydowaliśmy się na publikację niemieckiego prawa rodzinnego w języku polskim. Jest to pierwsze tłumaczenie od roku 1919 i mamy nadzieję, że będzie ono Państwu dobrze służyć.

Ewa Tuora-Schwierskott

"Wielokrotnie tłumaczenie to odwołuje się do instytucji prawa niemieckiego uregulowanych w dalszych częściach ustawy lub w innych aktach prawnych. Tekst tłumaczenia został uzupełniony o indeks zawierający wyjaśnienia i informacje o instytucjach prawnych i terminologii, do których odwołuje się ustawa, co zdecydowanie z jednej strony zapewnia rzetelność tłumaczenia, z drugiej zaś umożliwia czytelnikowi pełne zrozumienie każdej tłumaczonej instytucji prawnej".

- z recenzji dr Agnieszki Malickiej.