Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami lokalnymi

Kompleksowe wyjaśnienie spornych zagadnień w zakresie WPF wraz z prezentacją gotowych rozwiązań w postaci wzorów dokumentów.

Uwarunkowania związane z epidemią COVID-19, ubytek dochodów bieżących w budżetach JST, zwiększone wydatki bieżące na przeciwdziałanie epidemii, wymogły na ustawodawcy wprowadzenie korekt w zakresie sporządzania WPF, co nastąpiło w przepisach ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.). Korekta ta polega na wyłączeniu z relacji spłaty zobowiązań, zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów i emisji obligacji, które zostaną zaciągnięte lub wyemitowane w 2020 r. przez JST w związku z ubytkiem dochodów jednostki (do równowartości tego ubytku), wynikającym z wystąpienia epidemii COVID-19 wraz z wydatkami na odsetki i dyskonto od tych zobowiązań. Ponadto, przy obliczaniu relacji spłaty zobowiązań JST na lata 2020-2025 wydatki bieżące budżetu tej jednostki podlegają pomniejszeniu o wydatki bieżące na obsługę długu. Wreszcie w celu obliczenia relacji na rok 2021 i lata kolejne wydatki bieżące budżetu JST podlegają pomniejszeniu o wydatki bieżące poniesione w 2020 r. w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.

Zmiany odnoszące się do zasad prowadzenia gospodarki finansowej znalazły odzwierciedlenie we wzorze WPF, który został zmieniony w sierpniu 2020 r. rozporządzeniem Ministra Finansów. Zatem w zakresie WPF sporządzanej na 2021 r. należy przede wszystkim zwrócić uwagę na konieczność jej sporządzenia według zmienionego wzoru WPF, co jest rezultatem wyżej wskazanych zmian w zakresie gospodarki finansowej.

W związku z licznymi wątpliwościami związanymi ze stosowaniem WPF, jak również mając na uwadze zmiany przepisów w tym zakresie (w tym zmiany we wzorze WPF), wydawnictwo C.H.Beck, wraz z zespołem autorskim pod redakcją Piotra Walczaka, przygotowało kolejne wydanie książki.

W publikacji wyjaśniono m.in. następujące zagadnienia:

• Jaki jest charakter prawny WPF i jej moc obowiązująca,
• Co oznacza realistyczność WPF,
• Jaką rolę pełnią objaśnienia przyjętych w WPF wartości,
• Jakie są metodologiczne podstawy prognozowania wartości finansowych w WPF,
• Czy można uchwalić WPF mimo niespełniania relacji spłaty zobowiązań,
• Jak opracować program naprawczy,
• Jak obliczać wskaźnik spłaty zobowiązań,
• Jakie zmiany związane z obliczaniem wskaźnika spłaty zobowiązań spowodowała epidemia COVID-19,
• Jakie zmiany wprowadzono we wzorze WPF,
• Jakie są zasady ustalania spełnienia zasady zrównoważenia wydatków bieżących budżetu,
• W jaki sposób należy prezentować w WPF dług spłacany wydatkami,
• W jaki sposób należy prezentować w WPF operacje związane z emisją obligacji przychodowych,
• W jaki sposób należy rozumieć ustawowe wyłączenia z obliczania wskaźnika spłaty zobowiązań,
• Na czym polega restrukturyzacja długu JST,
• Na czym polega prognozowanie wydatków z tytułu udzielonych przez JST poręczeń i gwarancji,
• Jak należy obliczyć wartość poszczególnych przychodów budżetu JST,
• Jak należy dokonywać zmian w WPF,
• Jaka jest rola uchwały w sprawie WPF dla zaciągania zobowiązań wieloletnich,
• Jak prawidłowo zaciągnąć zobowiązanie dłużne podlegające wyłączeniu z relacji spłaty zobowiązań w zakresie finansowania wkładu krajowego,
• Co jest przedsięwzięciem w rozumieniu WPF,
• Czy umowa dotycząca odbioru odpadów komunalnych jest przedsięwzięciem,
• Jak prognozować przedsięwzięcia finansowane ze środków europejskich,
• Co oznacza zgodność WPF z uchwałą budżetową i jaki jest zakres tej zgodności,
• Jak zmiany w budżecie należy pokazać w WPF w roku bazowym i latach kolejnych,
• Jakie dane powinna zawierać informacja o kształtowaniu się WPF,
• W jaki sposób orzecznictwo kształtuje praktykę stosowania przepisów dotyczących WPF,
• Jakie nieprawidłowości stwierdzają RIO w odniesieniu do WPF,
• W którym kierunku idą propozycje zmian legislacyjnych w zakresie WPF,
• Czy WPF obejmują obowiązujące w JST procedury kontroli zarządczej.

Publikacja omawia również szereg zagadnień mających znaczenie dla stosowania przepisów dotyczących finansów publicznych przez cały rok budżetowy, w tym tych, które zastosowane były po raz pierwszy w 2020 r. i wciąż wywołują bardzo dużo wątpliwości, jak również są źródłem ujawnianych nieprawidłowości w zakresie treści WPF. Szczególną uwagę należy zwrócić na tematykę dotyczącą:

• ustalania i prawidłowego prezentowania w WPF, budżecie oraz sprawozdawczości budżetowej kwoty nadwyżki budżetowej oraz kwoty pozostałych źródeł finansowania deficytu, a także kwestii negatywnych skutków, jakie po 2021 r. może przynieść dla JST wykazanie tych wartości w kwocie wolnych środków,
• identyfikowania wydatków bieżących przeznaczonych na przeciwdziałanie COVID-19,
• obliczania kwoty ubytków w dochodach bieżących JST w 2020 r.,
• prognozowania kwot z tytułu gwarancji i poręczeń.

Publikacja zawiera ponadto gotowe wzory dokumentów, są to m.in.:

• uchwały w sprawie WPF wraz z załącznikami (wykaz przedsięwzięć wieloletnich itp.),
• uchwały w sprawie zaniechania realizacji przedsięwzięcia,
• uchwały w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych realizujących budżet JST w zakresie prowadzenia przedsięwzięć określonych w WPF (wraz z załącznikami),
• uchwały w sprawie określenia zakresu i formy informacji o przebiegu wykonania budżetu gminy i informacji o kształtowaniu się WPF oraz informacji o przebiegu wykonania planu finansowego samorządowych instytucji kultury.