Wiek emerytalny z perspektywy ekonomicznej. Studium teoretyczno-empiryczne

W monografii poruszono problematykę kształtowania wieku emerytalnego z perspektywy ekonomicznej, przyjmując interdyscyplinarne podejście od strony ekonomii, finansów oraz zarządzania. Osadzając w perspektywie mikro- i makroekonomicznej (uwzględniając również relacje międzypokoleniowe) system emerytalny i wiek emerytalny, omówiono ich znaczenie z punktu widzenia jednostki (gospodarstwa domowego), przedsiębiorstwa oraz gospodarki (w tym szczególnie rynku pracy). Przeprowadzono analizę trendów wieku emerytalnego oraz dokonano oceny wpływu modelu systemu emerytalnego na ustawowy i efektywny wiek emerytalny.

W studium empirycznym podjęto próbę identyfikacji determinant aktywności zawodowej osób w wieku okołoemerytalnym w oparciu o dane dla 21 krajów europejskich za lata 2008-2014. Wykorzystując metody statystyczno-ekonometryczne, obok ustawowego wieku emerytalnego zidentyfikowano również inne czynniki wpływające na aktywność zawodową osób starszych, w tym: obciążenie demograficzne, stan zdrowia, bezrobocie, poziom wykształcenia, samozatrudnienie, stopień profesjonalizacji wykonywanego zawodu czy inwestycje w kapitał ludzki.

Uzyskane wyniki wskazują na potrzebę realizowania kompleksowej polityki stymulowania aktywności zawodowej osób starszych na poziomie mikro (jednostka, przedsiębiorstwo) i makro (polityka społeczno-gospodarcza), a nie ograniczania jej wyłącznie do podwyższania ustawowego wieku emerytalnego. W kontekście starzejący się populacji i malejących zasobów pracy, mechanizm kształtowania efektywnego wieku emerytalnego ma bardzo istotne znaczenie dla efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi z perspektywy organizacji, jak i całego rynku pracy.

Monografię uważam za oryginalną nie tylko w kontekście literatury krajowej, ale i międzynarodowej. Tak głębokiego spojrzenia na ekonomiczną problematykę wieku emerytalnego trudno doszukać się w dotychczasowych publikacjach. Cechą szczególną monografii jest rzadko spotykana integracja podejścia teoretycznego i empirycznego oraz wnioskowanie na podstawie dużej liczby danych, opracowanych z użyciem trafnie dobranych metod badawczych.

Prof. dr hab. Maria Cieślak
profesor emerytowany Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Bardzo trafne jest stwierdzenie w podsumowaniu: „W tym kontekście efektywny wiek emerytalny można traktować jako pewną miarę sprawiedliwości międzypokoleniowej. Jeśli ludzie żyją coraz dłużej i obciążenie demograficzne rośnie, a efektywny wiek emerytalny za tym nie nadąża, to jest to przejaw niesprawiedliwości międzypokoleniowej”.

Połączenie tak wielu wymiarów analizy, do tego dokonanej w szerokim międzynarodowym badaniu porównawczym, czyni z omawianej monografii pracę wyjątkową, nie tylko w polskiej, ale i światowej literaturze z zakresu ekonomii emerytalnej.

Prof. dr hab. Maciej Żukowski
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Publikacja otrzymała:

• nagrodę Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej Akademii Nauk w konkursie na najlepsze publikacje z zakresu pracy, polityki społecznej i zarządzania zasobami ludzkimi, wydane w 2018 roku,

oraz

• nominację do nagrody Beta 2019 za wkład w dziedzinie zarządzania finansami.