Pomoc dla pracodawcy w sprawach pracowniczych w dobie kryzysu. Tarcza antykryzysowa, prawo pracy, RODO, ZUS, PIT

Kompendium wiedzy dotyczące sytuacji prawno-pracowniczej przedsiębiorców w okresie epidemii spowodowanej COVID-19.

Książka obejmuje materię wynikającą zarówno z ustawodawstwa specjalnego wprowadzonego w czasie epidemii, jak i z przepisów Kodeksu pracy, które umożliwiają pracodawcy dostosowanie się do trudnej sytuacji ekonomicznej.

Sytuacja prawna pracodawców w czasie epidemii związanej z COVID-19 jest bardzo skomplikowana, gdyż poza zagrożeniami sanitarnymi firmy borykają się z różnymi problemami związanymi z brakiem zamówień czy też klientów. Sytuację tę komplikuje dodatkowo także specjalne prawodawstwo związane z epidemią, które niestety zmienia się dosyć często. Najlepszym przykładem w tym zakresie jest 9 kolejnych rozporządzeń wydanych w ciągu 3 miesięcy dotyczących zakazów i nakazów związanych z epidemią.

W 13 rozdziałach książki ujęto przepisy wynikające z kolejno wprowadzanych rozwiązań antykryzysowych, a przyjęta chronologia odpowiada kolejności wprowadzania w życie poszczególnych instytucji. Poza rozwiązaniami szczególnych regulacji związanych z COVID-19 opisano na łamach książki także przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw, których stosowanie uległo zmianie w związku z epidemią lub które mogą pomóc pracodawcom w trudnej sytuacji ekonomicznej, w jakiej znalazło się wiele firm.

Tematykę ujętą w 13 rozdziałach książki można podzielić pod kątem merytorycznym na 3 części:

• regulacje wynikające z tzw. specustawy związanej z COVID-19,
• regulacje wynikające z kolejnych Tarcz antykryzysowych 1.0., 2.0., 3.0. oraz 4.0.,
• regulacje ogólne wynikające z Kodeksu pracy oraz RODO.

W książce z punktu widzenia pracodawców poruszono więc wszystkie tematy, które pozostają w obszarze zainteresowania działów HR, gdyż obejmuje ona problematykę:

• prawa pracy, w tym bhp,
• prawa ubezpieczeń społecznych (zasiłki i składki ZUS),
• podatku dochodowego od osób fizycznych,
• RODO.

W publikacji omówiono dokładnie rozwiązania wynikające z tzw. Tarczy antykryzysowej. Tarcza antykryzysowa to zbiór nowelizacji przepisów wprowadzanych stopniowo od marca 2020 r., które mają z jednej strony ułatwić funkcjonowanie przedsiębiorców, a z drugiej mają na celu pomoc dla pracodawców w utrzymaniu miejsc pracy. Na potrzeby publikacji posługujemy się kolejnymi wersjami tarczy i ich numeracją przyjętą w mediach, mimo, że są to kolejne nowelizacje tej samej ustawy, którą szybko nazwano specustawą związaną z COVID-19. W książce opisano i przeanalizowano rozwiązania wynikające z Tarcz 1.0., 2.0., 3.0. oraz 4.0 oraz ujęto zasady przyznawania dodatków solidarnościowych pracownikom zwolnionym z pracy w związku z COVID-19.

Książka zawiera zatem analizę przepisów zawartych w Tarczy 4.0. w zakresie dotyczącym:

• nowych możliwości otrzymania dofinansowania z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• doprecyzowania zasad wykonywania pracy zdalnej,
• wydłużenia do 12 lipca 2020 r. możliwości wykorzystywania dodatkowych zasiłków opiekuńczych,
• zawieszania funkcjonowania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych,
• udzielania zaległych urlopów,
• obniżenia maksymalnych kwot odpraw wypłacanych pracownikom.

Duża część książki poświęcona jest problematyce płacowej, która ma największe znaczenie w utrzymaniu miejsc pracy. W tym zakresie osobno opisano przestój ekonomiczny i obniżenie wymiaru czasu pracy, dofinansowania do wynagrodzeń od starosty, świadczenia postojowe, a także zmiany dotyczące PIT oraz ZUS. Ze względu na skomplikowanie instytucji osobny rozdział został poświęcony także nowym zasadom dokonywania potrąceń z wynagrodzenia.

Sytuację pracodawców w czasie epidemii kształtują jednak nie tylko przepisy szczególne, stąd w książce zawarto także analizę sytuacji pracowników i podmiotów zatrudniających pod kątem bhp czy przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych.

Atutem książki są z pewnością przykłady, w tym listy płac i wyliczenia wynagrodzeń, które znacznie podnoszą jej praktyczny walor.

Każdy rozdział książki poświęcony jest jednemu zagadnieniu, które zostało dogłębnie przeanalizowane, zawiera przykłady zastosowania danych instytucji i rozwiązań oraz, gdy to potrzebne, także wzory dokumentów. W książce wykorzystano dostępne już stanowiska oficjalne UODO, GIP i ZUS, a także wyjaśnienia prezentowane w oficjalnym serwisie rządowym – praca.gov.pl.

W książce można znaleźć odpowiedzi na wiele bardzo praktycznych pytań związanych z sytuacją pracodawcy w dobie pandemii COVID-19, jak m.in.:

• Jak właściwie zorganizować pracę zdalną?
• Jakie elementy warto zawrzeć w regulaminie pracy zdalnej?
• Jak ewidencjonować czas pracy i zlecać nadgodziny w przypadku pracy zdalnej?
• Na czym polega ewidencja wykonanych czynności przy pracy zdalnej i kiedy warto ją prowadzić?
• Kiedy pracownik może korzystać ze sprzętu prywatnego przy pracy zdalnej?
• Jak udokumentować zasiłki wynikające z obowiązkowej kwarantanny?
• Czy na kwarantannie może być wykonywana praca zdalna?
• Czy dodatkowe zasiłki opiekuńcze mogą być udzielane na wszystkie dni kalendarzowe w miesiącu?
• Jak obliczyć wynagrodzenie dla pracowników, w stosunku do których wprowadzony zostanie przestój ekonomiczny?
• W jakich przypadkach można wystąpić o dofinansowanie, nie wprowadzając ani przestoju, ani nie obniżając wymiaru czasu pracy?
• Czy z obniżonego wymiaru czasu pracy będzie można korzystać przez okres 12 miesięcy?
• Czy studenci i emeryci pracujący na umowach zlecenia mają prawo do świadczeń postojowych?
• Jak ustalić uprawnienie do świadczenia postojowego, gdy dana osoba pracuje na kilku umowach zlecenia z różnymi firmami?
• W jaki sposób wprowadzać obniżenie wymiaru czasu pracy pracownikom i czy zawsze daje ono prawo do dofinansowania z FGŚP?
• Jakie są różnice w ochronie zatrudnienia pracowników, na których pracodawca otrzymał dofinansowanie z FGŚP oraz z FP?
• Kiedy można skracać odpoczynki dobowe do 8 godzin i jak je rekompensować?
• Jak wprowadza się 12-miesięczne okresy rozliczeniowe?
• Jakie specjalne uprawnienia w zakresie czasu pracy i urlopów mają przedsiębiorstwa z obszaru infrastruktury krytycznej?
• W jakich sytuacjach płatnicy składek mogą skorzystać z odroczenia ich płatności, a kiedy ze zwolnienia z ich opłacania?
• Jak zwolnienie z opłacania składek ZUS wpłynie na pensję netto pracownika?
• Czy w trakcie obniżenia wymiarów czasu pracy załodze można nie odprowadzać wpłat do PPK?
• Jakie nowe świadczenia socjalne są zwolnione z opodatkowania?
• Jakie przepisy wewnątrzzakładowe mogą być zawieszone na czas kryzysowej sytuacji pracodawcy?
• Jak wynagrodzenie za przestój wpłynie na obliczanie innych składników wynagrodzenia?
• Czy można przyznać premie pracownikom przychodzącym do pracy mimo zagrożenia epidemicznego?
• Czy można mierzyć temperaturę pracownikom powracającym do pracy biurowej?
• Czy można zobowiązać pracowników do wypełnienia ankiety o sytuacji zdrowotnej przed powrotem do biura?
• Czy można informować załogę o osobach z zakładu pracy odbywających kwarantannę?
• Jakie badania lekarskie muszą być przeprowadzane w trakcie epidemii, a jakie są zawieszone?
• Kiedy szkolenie bhp może się odbyć całkowicie w formie zdalnej?
• Jak zorganizować stanowiska pracy w biurze po powrocie z pracy zdalnej?
• Jakie będą maksymalne ograniczenia kwot odpraw ekonomicznych dla pracowników?
• Czy pracownikowi będzie można udzielić więcej niż 30 dni zaległego urlopu wypoczynkowego bez jego zgody?
• W jakich przypadkach można zawiesić stosowanie przepisów o ZFŚS?
• Jaki okres wypowiedzenia będzie można zastosować do umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy?
• W jaki sposób zwalniać pracowników, aby otrzymali z ZUS dodatki solidarnościowe?
• Czy okres pobierania dodatku solidarnościowego zalicza się do stażu pracy?
• Czy w okresie pobierania dodatku solidarnościowego zwolniony pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym?

Dodatkowym atutem książki jest grono autorów, którzy są praktykami w różnych obszarach tematycznych opisywanych w książce, gdyż zespół zawiera specjalistów z prawa pracy, ZUS, RODO oraz doradcę podatkowego. Wszyscy autorzy łączą pracę doradczą z prowadzeniem szkoleń, co w przypadku tematyki książki miało także duże znaczenie. Dzięki temu bowiem wiele z przedstawionych w książce problemów czy przykładów pochodzi ze szkoleń prowadzonych przez autorów – nie są to zatem przypadki hipotetyczne, wymyślone na potrzeby publikacji, a przykłady rzeczywiste.