Koniec złudzeń

Marzec ’68 jest bez wątpienia jedną z najbardziej złożonych i kontrowersyjnych dat historii PRL. Pamięć o niej wymyka się jednoznacznym kwalifikacjom i niezależnie od epoki potrafi stać się zarzewiem gorących sporów i debat. Kryzys 1968 roku w wielu aspektach różni się bowiem od pozostałych „polskich miesięcy”, wokół których zwykło ogniskować się opowieść o epoce realnego socjalizmu. W przeciwieństwie do październikowej odwilży czy posierpniowego karnawału nie wiązał się ze zbiorowym doświadczeniem euforii. Jego insurekcyjny charakter jest z kolei mniej wyrazisty niż okupione krwią bunty Czerwca ’56 i Grudnia ’70. Przez dekady Marzec obrósł mnogością interpretacji determinowanych szeregiem czynników, na które składały się m.in. osobiste doświadczenia, poczucie pokoleniowej wspólnoty, bieżący interes polityczny czy rezultaty badań historycznych. Książka Koniec złudzeń rekonstruuje, w jaki sposób narracje tworzące „marcową polifonię” ujawniały się w różnych rejestrach twórczości filmowej na przestrzeni ponad pięciu dekad dzielących nas od tamtych wydarzeń. Przedstawia film nie tylko jako zwierciadło dominujących w danym czasie dyskursów, ale również jako przestrzeń aktywnego kreowania kulturowej pamięci wypadków Marca.

Maciejowi Pietrzakowi udało się z jednej strony zrekonstruować mapę reprezentacji filmowych omawianego zjawiska, z drugiej zaś pokazać potencjał semantyczny, jaki mieści się w każdej próbie, nie tylko holistycznego, ujęcia Marca 1968. (…) Otrzymaliśmy w ten sposób rozprawę odważną, wieloaspektową i dialogicznie skonstruowaną, będącą najpełniejszą, jak dotąd w polskiej literaturze, historią filmowych zmagań z Marcowymi reprezentacjami, dziedzictwem i politycznymi mitami.
Prof. UKW dr hab. Mariusz Guzek

Maciej Pietrzak – filmoznawca, adiunkt w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół filmowych manifestacji pamięci kulturowej oraz transnarodowej wymiany filmowej. Autor artykułów naukowych poświęconych kinu polskiemu i izraelskiemu. Obecnie realizuje projekt badawczy poświęcony dystrybucji filmów polskich w Izraelu.