Etyka pamięci

Czy można powiedzieć, że coś koniecznie musimy pamiętać? Czy mają rację ci, którzy nam powtarzają: „Zapomnij o tym, łatwiej ci będzie wtedy żyć”? Kwestie te, choć kluczowe, na ogół nie są poddawane głębszej refleksji filozoficznej. Avishai Margalit w swej książce skłania czytelnika do przemyślenia na nowo problemu pamięci i jej związków z etyką. Dzięki temu książka ta staje się przewodnikiem po świecie skomplikowanych palimpsestów minionych wydarzeń. W świecie, w którym wciąż konfrontujemy się z duchami czy wręcz upiorami pamięci, rozważania Margalita pomagają nam zrozumieć przeszłość i ustosunkować się do niej.

Leszek Koczanowicz, Uniwersytet SWPS



W swojej głęboko humanistycznej książce, która oferuje przystępnie napisaną filozofię na czasy kolejnych masowych zbrodni, Avishai Margalit zadaje pytanie, czy istnieje etyka pamięci. Powierza czytelnikom mądrą, osadzoną w tradycji zachodniej filozofii i religii refleksję poszukującą dróg uzdrowienia relacji z innymi w szacunku, trosce i lojalności. Uświadamia, że każde z nas może się znaleźć w roli „moralnego świadka” ujawniającego zło, którego było przedmiotem. To książka, która nas wzbogaca, umacnia i czyni lepszymi ludźmi.

Ewa Domańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu


Avishai Margalit (ur. 1939) – filozof izraelski, profesor filozofii Uniwersytetu Hebrajskiego, wykładał m.in. w Harvard University, Wolfson University, Oxford, Freie Universität Berlin oraz w Institute of Advanced Study w Princeton. Zajmuje się filozofią społeczno-polityczną, filozofią moralności i religii. Autor m.in.: Idolatry (z Moshem Halbertalem, 1992), The Decent Society (1996), The Ethics of Memory (2002), Occidentalism: The West in the Eyes of Its Enemies (z Ianem Burumą, 2004), On Compromise and Rotten Compromises (2010), On Betrayal (2017).



Popadnięcie w całkowite zapomnienie przeraża nas nie tyle jako coś, co stanie się po naszej śmierci, ile jako świadectwo naszych obecnych relacji. Obawiamy się, że moglibyśmy niewiele znaczyć dla osób, z którymi teraz jesteśmy związani. Troska o pozostawienie śladów i bycie pamiętanym jest więc racjonalną troską o nasze relacje gęste i ich trwałość. To właśnie na taką formę pozostawienia śladów wolno nam mieć nadzieję.

Avisahi Margalit

(fragment książki)



Seria Prawo i Teoria Społeczna

Seria wydawnicza zainicjowana w Centrum Edukacji Prawniczej i Teorii Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Celem serii jest konfrontowanie wiedzy prawniczej z jej politycznymi i społecznymi podstawami. Prawo jest wielowymiarową praktyką społeczną, w której ogląd prawniczy jest uprzywilejowany, lecz nie jedyny. Dlatego, nawiązując do współczesnych dyskusji filozoficznych i polityc