Biało-czerwoni z Gdańska

„Polska wyspa na niemieckim morzu” – tak Adam Mauks określa Klub Sportowy Gedania, który w 2022 r. świętował 100-lecie działalności. Książka jest zapisem rozwoju polskiego sportu klubowego i jednostkowych historii wielu Polaków, lecz nie tylko. To również opowieść o patriotyzmie, niezłomności, wierze i woli walki w trudnych realiach XX w. – przed II wojną światową i po jej zakończeniu.

Polacy stanowili mniejszość w zdominowanym przez Niemców Gdańsku lat dwudziestych i trzydziestych XX w. W tym czasie objawy polskiego patriotyzmu były tępione, zwłaszcza w przededniu wybuchu II wojny światowej. Czym dla Polaków była w tym okresie Gedania?

– „Klub był miejscem budowania i manifestowania swojego patriotyzmu, przywiązania do polskości, pełnił rolę wychowawczą, a wczasach hitleryzmu stał się swoistym azylem, nie tylko dla Polaków. Nie jest przesadą stwierdzenie, że nie było w Gdańsku polskiej rodziny, która nie byłaby związana z Gedanią, co później, po wybuchu II wojny światowej, przełożyło się, niestety, na fakt dotknięcia każdej z tych rodzin ostrymi represjami. W wielu przypadkach powodem była przynależności do KS Gedania” – zaznacza w recenzji książki dr hab. Janusz Trupinda.

Po zakończeniu II wojny światowej osoby skupione wokół klubu musiały zmierzyć się z nową falą represji – tym razem ze strony komunistycznych władz. Te wymiary historii zasłużonego, ponad stuletniego klubu z Gdańska znają tylko nieliczni fani sportu, głównie piłki nożnej, siatkówki czy boksu. Najnowsza publikacja Adama Mauksa pozwala uzupełnić wiedzę, a co szczególnie cenne – zagłębić się w polskie realia życia w Wolnym Mieście Gdańsku i w powojennym Grodzie nad Motławą, nie tylko w aspekcie sportowej rywalizacji.

Autor zadał sobie wiele trudu, by dotrzeć do zawodników Gedanii, działaczy społecznych i osób, których sercom bliski był i jest ten klub. Odbył liczne rozmowy, których zapisy można znaleźć w siedmiu głównych rozdziałach książki. Nurt subiektywnych, często nasyconych emocjami wspomnień dopełniają bogaty materiał ilustracyjny, bibliografia oraz obszerne zestawienia statystyczne w formie aneksu. Dane liczbowe z pewnością najbardziej docenią fani sportu, niemniej po książkę Biało-czerwoni z Gdańska powinien sięgnąć każdy, kto interesuje się historią dwudziestolecia międzywojennego i polskiego patriotyzmu na Pomorzu Gdańskim.